Alergia na roztocza (prawidłowo roztocze), to uczulenie na pajęczaki obecne m.in. w kurzu domowym, a dokładniej na ich wydaliny unoszące się w powietrzu. Schorzenie to wywołuje objawy, takie jak katar, kichanie, kaszel, a nawet duszności. Przyczyny uczulenia na roztocze to nieprawidłowa odpowiedź układu immunologicznego, który nadmiernie reaguje na kontakt z niegroźnym dla zdrowych osób czynnikiem. Co zrobić w przypadku zaobserwowania objawów alergii u dziecka lub u siebie? Jaka jest metoda postępowania? Dowiedz się więcej!
Spis treści:
- Roztocze (roztocza) – co to jest?
- Przyczyny alergii na roztocze
- Alergia na roztocze – objawy
- Jak usunąć roztocze z mieszkania?
Roztocze (roztocza) – co to jest?
Roztocze kurzu domowego to mikroskopijne pajęczaki, których nie dostrzegamy bez użycia aparatury powiększającej. Te żyjące w domach i mieszkaniach zwykle zasiedlają się w dywanach, zasłonach i pościeli, czyli wszędzie tam, gdzie gromadzi się kurz, a wraz z nim złuszczony naskórek ludzi i zwierząt domowych, którym roztocze się żywią.
Często błędnie stosuje się nazwę roztocza, która ma inne znaczenia. Roztocza są roślinami, natomiast roztocze to pajęczaki kurzu domowego. Niemniej jednak obie nazwy bywają powszechnie stosowane w kontekście alergii, która dotyczy sporego odsetka społeczeństwa.
Przyczyny alergii na roztocze
Często mówi się o alergii na kurz. W rzeczywistości jednak uczulenie wywołują właśnie obecne w kurzu roztocze, nie tylko brud. Co więcej, nie uczulają same pajęczaki, a ich odchody i odnóża. Te są pozostawiane przez roztocze na różnych powierzchniach. Następnie są unoszone przez powietrze i wraz z nim przedostają się do układu oddechowego, przez nos i usta, a także oczy. Z tego też powodu uczulenie na roztocze to rodzaj alergii wziewnej.
Przyczyny alergii na roztocze to nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego. Roztocze nie u każdego wywołują objawy chorobowe, jednak w przypadku alergików są odbierane jako zagrożenie i zwalczane poprzez uruchomienie szeregu reakcji obronnych, głównie zwiększenie produkcji histaminy odpowiedzialnej za objawy alergii.
Szacuje się, że roztocze uczulają równie często, jak pyłki roślin. Alergia na roztocze należy więc do problemu powszechnie występującego zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych. Pojawieniu się objawów sprzyjają warunki panujące w domu. Roztocze najlepiej czują się w temperaturze pokojowej i przy dużej wilgotności powietrza (ok. 80%).
Warunki takie panują w pomieszczeniach latem. Niemniej jednak objawy alergii na roztocze najczęściej nasilają się w okresie jesienno-zimowym. Wówczas spada populacja roztoczy, jednak w powietrzu pozostaje wiele ich odchodów i martwych fragmentów ciała. Co więcej, zimą rzadziej wietrzymy pomieszczenia i więcej czasu spędzamy w mieszkaniach. Niska wilgotność powietrza ułatwia natomiast unoszenie się roztoczy, przez co więcej ich fragmentów przedostaje się do układu oddechowego.
Alergia na roztocze – objawy
Roztocza kurzu domowego najczęściej wywołują objawy ze strony układu oddechowego. U niektórych przyjmują łagodną formę, u innych są przyczyną długotrwałych problemów ze zdrowiem, a nawet mogą być mylnie uznane za przeziębienie.
Uczulenie na roztocze może wywoływać objawy, takie jak:
- obrzęk nosa,
- świąd i drapanie w nosie,
- wodnisty katar,
- kichanie,
- kaszel,
- duszności,
- swędzenie, łzawienie, zaczerwienienie oczu.
Alergie na roztocza u dzieci można podejrzewać, jeśli objawy nasilają się w nocy i nad ranem. Spowodowane jest to obecnością dużej ilości alergenu w pościeli i w materacu. Jeśli kontakt z alergenem jest długotrwały, mogą również pojawić się mniej oczywiste symptomy, takie jak senność, niechęć dziecka do zabawy czy problemy z pamięcią i koncentracją.
Do objawów uczulenia na roztocze zalicza się także zmiany skórne, które zwykle dotyczą najmłodszych. Starsze dzieci mogą natomiast mieć tzw. alergię krzyżową, która polega na jednoczesnym występowaniu uczulenia na pokarmy, głównie owoce morza, które są spokrewnione z pajęczakami.
Jak radzić sobie z alergią na roztocze kurzu
Alergia na roztocze kurzu może nie być uciążliwa, jednak nigdy nie należy bagatelizować objawów, a kurację należy podjąć możliwie najszybciej. Brak diagnozy i stosowania odpowiednich metod może doprowadzić do powikłań, w tym alergii krzyżowej i astmy oskrzelowej. W konsekwencji pojawiają się bardziej uciążliwe objawy, takie jak napady duszności, świszczący oddech, czy uporczywy kaszel.
Podejrzewając, że przyczyna kataru, łzawienia oczu, czy innych objawów to alergia na roztocze, należy zgłosić się do alergologa. Po wykonaniu testów alergicznych specjalista poinstruuje, jakie preparaty na alergię należy przyjmować. Do sposobów łagodzenia objawów zalicza się także tzw. odczulanie w formie zastrzyków.
Najczęściej stosuje się środki, takie jak:
- Preparaty przeciwhistaminowe – są to środki donosowe i doustne, które hamują wytwarzanie histaminy, a tym samym łagodzą objawy alergii.
- Glikokortykosteroidy – zwykle o działaniu miejscowym, a przy silnych objawach także doustne.
- Preparaty o działaniu miejscowym – dostępne także bez recepty, np. wyrób medyczny Sinulan Forte Allergy. Środki takie mają na celu złagodzenie uciążliwych objawów, takich jak drapanie w nosie i wodnisty katar.
Jak usunąć roztocze z mieszkania?
Poza przyjmowaniem preparatów na alergię podstawą terapii jest unikanie kontaktu z czynnikiem uczulającym, w tym przypadku z roztoczami kurzu domowego. Całkowite pozbyć się roztoczy nie jest możliwe, jednak stosując systematycznie kilka podstawowych zasad, można znacznie ograniczyć ich ilość.
Podczas porządków pamiętaj:
- Wycieraj kurz wilgotną ściereczką. Stosując suchą, jedynie zwiększasz ilość roztoczy unoszących się w powietrzu.
- Jeśli możesz, do odkurzania używaj urządzenia z wysokiej jakości filtrem.
- Często pierz pościel w wysokiej temperaturze.
- Pamiętaj o wietrzeniu materaca. Jeśli możesz, wymień materac na taki z tworzywa odpowiedniego dla alergików lub stosuj specjalne pokrowce, które nie gromadzą wilgoci i kurzu.
- Latem wietrz pościel na słońcu. Roztocze giną w temperaturze powyżej 28 stopni Celsjusza.
- Najlepiej usuń z mieszkania zasłony, dywany i poduszki z długim włosiem. Jeśli nie możesz, czyść je ze szczególną dokładnością.
Lek. Michał Dąbrowski
STADA/PL/354/2021
