Pierwszy kontakt z drobnoustrojami chorobotwórczymi najczęściej mają górne drogi oddechowe, dlatego to one są najbardziej narażone na rozwój infekcji. Choroby, które atakują drogi oddechowe, to m.in. zapalenie błony śluzowej nosa i zatok, zapalenie gardła, krtani i tchawicy. Jakie są ich przyczyny i dlaczego nie należy bagatelizować objawów? Dowiedz się więcej na temat infekcji górnych dróg oddechowych!
Spis treści
- Górne drogi oddechowe
- Wirusowa infekcja górnych dróg oddechowych
- Zapalenie dróg oddechowych – objawy przeziębienia
- Drogi oddechowe – objawy zapalenia zatok
- Infekcje gardła, krtani i tchawicy – objawy
- Sposoby radzenia sobie z infekcjami górnych dróg oddechowych
Górne drogi oddechowe
Drogi oddechowe to części układu oddechowego, przez które wdychane powietrze przechodzi do płuc. Poszczególne elementy tego układu mają za zadanie oczyścić, nawilżyć i ogrzać powietrze. Górne drogi oddechowe to:
- jamy nosowe i nozdrza tylne,
- gardło,
- krtań,
- tchawica,
- oskrzela i oskrzeliki.
Wymienione części ciała mają bezpośredni kontakt z czynnikami zewnętrznymi, dlatego też infekcje górnych dróg oddechowych są najczęściej występującymi schorzeniami zakaźnymi. Wirusy należą do patogenów, które wywołują najwięcej zachorowań. Nieco rzadziej przyczyną chorych dróg oddechowych są bakterie i grzyby.
Zapalenie górnych dróg oddechowych wywołuje różne objawy, co zależy głównie od przyczyny infekcji oraz jej zakresu. Poniżej przedstawiamy najczęściej spotykane choroby górnych dróg oddechowych. Wymieniamy także objawy, które powinny skłonić do reakcji i wybrania odpowiedniej terapii.
Wirusowa infekcja górnych dróg oddechowych
Większość drobnoustrojów przemieszcza się drogą kropelkową, czyli jako cząsteczki zawieszone w powietrzu. Każdy oddech w pobliżu chorej osoby, a także w wolnej przestrzeni, wiąże się z ryzykiem kontaktu z mikrobem.
W większości przypadków drogi oddechowe atakowane są przez patogeny wirusowe, które wywołują choroby nosa, zatok, gardła i krtani. Wirusy rozwijają się nawet w ciągu jednego dnia, jednak sieją spustoszenie w organizmie znacznie dłużej. Wirusowa infekcja górnych dróg oddechowych zwykle jednak nie jest groźna, o ile układ odpornościowy sprawnie funkcjonuje i jest w stanie ochronić organizm przed zagrożeniem.
Ciężki przebieg infekcji górnych dróg oddechowych obserwuje się natomiast w przypadku zakażenia wirusem grypy. Objawy bywają tak uciążliwe, że nie sposób samodzielnie określić, czy za chorobę odpowiadają wirusy, czy też bakterie. W trakcie grypy osoba chora, poza typowymi objawami przeziębienia, może mieć bardzo wysoką gorączkę. Pojawiają się także silne bóle kostno-stawowe, ogólne osłabienie, bóle głowy i dreszcze. Skutecznym sposobem na grypę są jedynie sezonowe szczepienia, ponieważ wirus ten ulega mutacjom. Poza naturalnym i wspomagającym wzmacnianiem odporności stosuje się jedynie kuracje objawowe.
Drogi oddechowe – objawy zapalenia zatok
Szczególnie narażona na wpływ zanieczyszczeń i drobnoustrojów jest błona śluzowa nosa i zatok. Produkuje ona wydzielinę, która pochłania potencjalnie groźne patogeny, umożliwia ich usuwanie, a także ogrzewa i nawilża powietrze.
Pod wpływem drobnoustrojów i czynników drażniących może dochodzić do obrzęku błony śluzowej nosa i zatok. Jest to choroba górnych dróg oddechowych określana jako nieżyt nosa. Schorzenie to wywołuje objawy, takie jak:
- katar,
- ból zatok,
- swędzenie i ból w nosie,
- uczucie rozpierania i obrzęku twarzy,
- bóle głowy,
- gorączka,
- zaburzenia węchu.
Infekcje gardła, krtani i tchawicy – objawy
Choroby górnych dróg oddechowych często dotykają gardła. Mogą one mieć podłoże wirusowe, jak i bakteryjne. Na infekcje gardła narażone są głównie osoby, które wcześniej miały katar, ponieważ ten może spływać bezpośrednio do gardła i wywoływać podrażnienia.
Zapalenia błony śluzowej gardła wywołują następujące objawy:
- ból i obrzęk,
- uczucie pełności,
- ból nasilający się w trakcie przełykania,
- drapanie i swędzenie w gardle,
- złe samopoczucie,
- podwyższona temperatura ciała (nie zawsze).
Jeśli za infekcję gardła odpowiadają paciorkowce, zwykle pojawia się ropna postać anginy. Na błonie śluzowej gardła i migdałków można wówczas zaobserwować nalot o różnym zabarwieniu, zwykle biały lub żółty.
Obecność czynników chorobotwórczych i związany z tym obrzęk gardła może wywoływać chrypkę i kaszel. Jeśli objawy te są szczególnie uporczywe, można podejrzewać, że infekcja zajęła dalsze drogi oddechowe, a mianowicie krtań i tchawicę. Schorzenia te stanowią zagrożenie dla osoby chorej, zwłaszcza jeśli dotyczą dziecka.
Krtań pod wpływem obrzęku może utrudniać przepływ powietrza. Wówczas pojawia się charakterystyczny „szczekający” kaszel, chrypka i zmiana barwy głosu. Mogą również wystąpić napady duszności.
Infekcje górnych dróg oddechowych to m.in. zapalenie nagłośni. Za schorzenie odpowiadają bakterie. W trakcie choroby może dochodzić nie tylko do znacznej zmiany tonu głosu, ale nawet do jego utraty. W przypadku małych dzieci ten rodzaj infekcji krtani stanowi zagrożenie dla życia, gdyż może prowadzić do zaburzeń oddychania.
Leczenie górnych dróg oddechowych
Wirusowe infekcje górnych dróg oddechowych zwalcza się, podejmując terapie objawowe. Podstawą jest wzmacnianie odporności, odpoczynek oraz przyjmowanie preparatów, które łagodzą objawy i wspomagają powrót do zdrowia.
Pomocne w łagodzeniu objawów górnych dróg oddechowych są m.in.:
- preparaty o działaniu przeciwgorączkowym i przeciwzapalnym;
- krople i aerozole do nosa redukujące obrzęk i usuwające katar;
- preparaty łagodzące podrażnienie gardła;
- preparaty wzmacniające odporność.
Środki dostępne bez recepty warto włączyć do terapii już przy pierwszych objawach infekcji. Dzięki temu zmniejszy się ryzyko powikłań w postaci infekcji zatok, krtani i dolnych dróg oddechowych. Preparaty zawierają zwykle olejki eteryczne, które działają obkurczająco na błony śluzowe nosa. Środkiem, który wykazuje działanie łagodzące, a także ochronne, jest wyrób medyczny Sinulan Express Forte. Pobudza on do pracy układ odpornościowy, aby szybciej zwalczył infekcję.
Należy również pamiętać o optymalnym nawadnianiu organizmu i zdrowym odżywianiu, ponieważ infekcje górnych dróg oddechowych są zwalczane przede wszystkim przez układ immunologiczny, dlatego w trakcie choroby należy maksymalnie wzmocnić organizm.
Należy również pamiętać, aby bacznie obserwować objawy, zwłaszcza u dzieci. Jeśli choroba nie ustępuje po 3 dniach lub objawy się nasilają, trzeba udać się do specjalisty. Bakteryjne choroby górnych dróg oddechowych wymagają dołączenia antybiotykoterapii. Niekiedy stosuje się także wziewne środki sterydowe, które niwelują duszności. Również przewlekłe infekcje górnych dróg oddechowych, nawet jeśli nie wywołują silnych dolegliwości, wymagają konsultacji ze specjalistą. Być może ich przyczyny to schorzenia ogólnoustrojowe, które upośledzają odporność, a także alergia, czy też powikłania pozostałe po wcześniej przebytych chorobach.
Lek. Michał Dąbrowski
STADA/PL/357/2021
